យល់ដឹងពី AI៖ តើបញ្ញាសិប្បនិម្មិតនឹងផ្លាស់ប្ដូរការងារនៅកម្ពុជាយ៉ាងដូចម្ដេច?

បច្ចុប្បន្ន បញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI) បានក្លាយជាកម្លាំងចលករដ៏សំខាន់ដែលកំពុងធ្វើបរិវត្តកម្មស្ទើរគ្រប់វិស័យសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលកំពុងបោះជំហានយ៉ាងលឿនឆ្ពោះទៅរកសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល ឥទ្ធិពលរបស់ AI លើទីផ្សារការងារគឺជាប្រធានបទមួយដែលមិនអាចមើលរំលងបាន។

តាមការព្យាករណ៍ អ្នកជំនាញជាច្រើនបានលើកឡើងថា AI នឹងមិនត្រឹមតែជំនួសការងារមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះទេ តែវានឹងបង្កើតប្រភេទការងារថ្មីៗជាច្រើនទៀតដែលទាមទារជំនាញខ្ពស់។ ដូច្នេះ ការយល់ដឹង និងការត្រៀមលក្ខណៈគឺជាគន្លឹះដើម្បីធានាបាននូវនិរន្តរភាពសេដ្ឋកិច្ច និងឱកាសការងារសម្រាប់កម្លាំងពលកម្មកម្ពុជា។

១. ការវិភាគស៊ីជម្រៅលើផលប៉ះពាល់ AI ក្នុងបរិបទកម្ពុជា

ដើម្បីយល់កាន់តែច្បាស់ពីផលប៉ះពាល់ AI នៅកម្ពុជា យើងត្រូវពិនិត្យមើលទៅលើវិស័យដែលពឹងផ្អែកខ្លាំងលើពលកម្ម៖

• ក. វិស័យកាត់ដេរ និងផលិតកម្ម: វិស័យកាត់ដេរ ដែលមានចំណែកជាង ៧០% នៃការនាំចេញរបស់កម្ពុជា ងាយរងគ្រោះដោយការប្រើប្រាស់ មនុស្សយន្ត (Robotics) និងស្វ័យប្រវត្តិកម្ម (Automation)។ តាមការសិក្សារបស់ ILO បានបង្ហាញថា ជាងពាក់កណ្ដាលនៃមុខងារការងារដដែលៗ (Routine Tasks) អាចត្រូវបានជំនួសដោយបច្ចេកវិទ្យាក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការជំនួសនេះនឹងមិនកើតឡើងភ្លាមៗទេ ដោយសារតម្លៃដើមនៃការដាក់ពង្រាយ AI នៅមានកម្រិតខ្ពស់។ ឱកាសគឺស្ថិតនៅក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលកម្មករឱ្យក្លាយជា អ្នកថែទាំម៉ាស៊ីនឆ្លាតវៃ (AI-Maintenance Specialists) និងអ្នកវិភាគទិន្នន័យផលិតកម្ម ដើម្បីបង្កើនល្បឿន និងប្រសិទ្ធភាពសង្វាក់ផលិតកម្ម។
• ខ. វិស័យកសិកម្ម និងកែច្នៃកសិផល: AI កំពុងជួយផ្លាស់ប្តូរការងារកសិកម្មពីការពឹងផ្អែកលើកម្លាំងមនុស្សសុទ្ធសាធទៅជា កសិកម្មដែលមានភាពជាក់លាក់ (Precision Agriculture)។ ការប្រើប្រាស់ Drone សម្រាប់ត្រួតពិនិត្យដំណាំ និងប្រព័ន្ធ AI វិភាគដី នឹងបង្កើនទិន្នផល ហើយបន្ថយតម្រូវការកម្លាំងពលកម្មមិនជំនាញ។ ផ្ទុយទៅវិញ វានឹងបង្កើតតម្រូវការលើការងារកែច្នៃកសិផលដែលប្រើបច្ចេកវិទ្យា (Smart Processing) ដើម្បីធានាគុណភាពផលិតផលសម្រាប់នាំចេញ។ ចុចអានអត្ថបទ៖ EALYTEX គ្រោងពង្រីកវិនិយោគកែច្នៃកសិផលនៅកម្ពុជា
• គ. វិស័យសេវាកម្ម រដ្ឋបាលសាធារណៈ និងហិរញ្ញវត្ថុ: AI នឹងធ្វើស្វ័យប្រវត្តិកម្មការងាររដ្ឋបាលដូចជា ការបញ្ចូលទិន្នន័យ ការរៀបចំឯកសារ និងការឆ្លើយតបសំនួរទូទៅ (តាមរយៈ Chatbots)។ នៅក្នុងធនាគារ AI ជួយក្នុងការវាយតម្លៃហានិភ័យឥណទាន និងការរកឃើញអំពើឆបោក ។ ដូច្នេះ ការងារដែលមិនងាយរងផលប៉ះពាល់គឺស្ថិតនៅក្នុងផ្នែកដែលទាមទារ អន្តរកម្មមនុស្ស (Human Interaction) ខ្ពស់ ការច្នៃប្រឌិត និងការគ្រប់គ្រងយុទ្ធសាស្ត្រ។

២. យុទ្ធសាស្ត្ររដ្ឋាភិបាល និងការវិនិយោគលើធនធានមនុស្ស

ដើម្បីធានាថាការផ្លាស់ប្តូរដែលបង្កឡើងដោយ AI ផ្តល់ផលវិជ្ជមាន រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រ និងគោលនយោបាយច្បាស់លាស់៖

• ការអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណ: យុទ្ធសាស្ត្រនេះបានគូសបញ្ជាក់ពីអាទិភាពនៃការកសាងមូលធនមនុស្ស និងការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចតាមរយៈបច្ចេកវិទ្យា។
• ការពង្រឹង TVET: ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ កំពុងជំរុញការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញបច្ចេកទេស និងវិជ្ជាជីវៈ (TVET) ទៅតាមតម្រូវការទីផ្សារជាក់ស្តែង ជាពិសេសការវិនិយោគលើមជ្ឈមណ្ឌលឧត្តមភាព ដើម្បីបង្កើនជំនាញយុវជនឱ្យអាចប្រើប្រាស់ និងអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យា AI ។
• ការរួមបញ្ចូល AI ក្នុងការអប់រំ: ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សាន វឌ្ឍនា រដ្ឋលេខាធិការ MoEYS ក៏បានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃការរួមបញ្ចូល AI ក្នុងកម្មវិធីសិក្សា ដើម្បីឱ្យសិស្សានុសិស្សមានមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃចំណេះដឹងឌីជីថលតាំងពីដំបូង។

៣. ការត្រៀមលក្ខណៈ និងការបន្ស៊ាំខ្លួនរបស់កម្លាំងពលកម្ម និងវិស័យឯកជន

បម្រែបម្រួលទីផ្សារការងារតម្រូវឱ្យបុគ្គល និងស្ថាប័នមានការបន្ស៊ាំខ្លួនយ៉ាងសកម្ម៖

• ការផ្លាស់ប្តូរគំនិត (Mindset Shift): បុគ្គលិកត្រូវចាត់ទុក AI ជា “សហការី (Co-worker)” មិនមែនជាគូប្រជែងទេ។ ការរៀនពីរបៀបប្រើប្រាស់ AI Tools (ដូចជា Generative AI) ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាពការងារ គឺជាជំនាញចាំបាច់។
• ជំនាញទន់ដែលមានតម្លៃខ្ពស់: ជំនាញដែលមិនអាចធ្វើស្វ័យប្រវត្តិកម្មបាន ដូចជា ភាពវៃឆ្លាតអារម្មណ៍ (Emotional Intelligence) ភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងការចរចា នឹងកាន់តែមានតម្លៃខ្ពស់នៅក្នុងយុគសម័យ AI។
• តួនាទីថ្មីដែលនឹងលេចឡើង: ការងារថ្មីៗជាច្រើននឹងកើតមានឡើងនៅក្នុងវិស័យ Data Annotation (ការដាក់ស្លាកទិន្នន័យសម្រាប់បង្រៀន AI), AI Ethics (ក្រមសីលធម៌ AI) និង AI System Integration (អ្នកជំនាញតភ្ជាប់ AI ទៅនឹងប្រព័ន្ធក្រុមហ៊ុន)។

សេចក្តីសន្និដ្ឋាន

បញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI) គឺជាបច្ចេកវិទ្យាដែលមិនអាចគេចផុតបានសម្រាប់កម្ពុជា។ វានឹងបង្កើតការផ្លាស់ប្តូររចនាសម្ព័ន្ធទីផ្សារការងារយ៉ាងស៊ីជម្រៅ ដោយលុបបំបាត់ការងារចាស់ៗដែលដដែលៗ និងបង្កើតការងារថ្មីៗដែលទាមទារជំនាញខ្ពស់។ ការចាប់យកឱកាសនេះតម្រូវឱ្យមានកិច្ចសហការពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ រាប់ចាប់ពីថ្នាក់ដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល វិស័យអប់រំ រហូតដល់បុគ្គលម្នាក់ៗ ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ និងលើកកម្ពស់មូលធនមនុស្សរបស់ជាតិ។ កម្ពុជាត្រូវតែធានាថា បច្ចេកវិទ្យា AI នឹងក្លាយជាឧបករណ៍ជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយបរិយាបន្ន និងផ្តល់ឱកាសកាន់តែប្រសើរឡើងសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប៕